iselida.gr - Ειδήσεις για την πρώτη σελίδα

Παρασκευή - 29 Μαρτίου 2024

Ο Θάνος Ασκητής
γιά την παθολογική
ζήλια των ζευγαριών


Ο διακεκριμένος Νευρολόγος – Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Ψυχιατρικής του πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας Θάνος Ασκητής σε έναν άρθρο ειδικά γιά την ηλεκτρονική εφημερίδα iselida.gr. Ο σπουδαίος επιστήμονας - οφείλω να το αναγνωρίσω δημοσίως - στηρίζει κάθε δημοσιογραφική μου προσπάθεια εδώ και είκοσι χρόνια και είμαι υπερήφανος γιά την εμπιστοσύνη και τη φιλία του.

Το ενδιαφέρον άρθρο του κ. Ασκητή

Όταν το ενδιαφέρον γίνεται «παθολογικό» μπορεί να διχάσει το ζευγάρι

Πολλοί είναι οι άνθρωποι, που με επισκέπτονται στο γραφείο μου, εκφράζοντας την έντονη ανησυχία τους και την ανασφάλεια τους,μήπως ο σύντροφος τους κάποια στιγμή απιστήσει ή τους εγκαταλείψει και φύγει μπροστά στη θέα ενός νέου και πιο «θελκτικού» ερωτικού συντρόφου. Η αλήθεια είναι, ότι στην εποχή μας, όπου οι εμφανίσεις και οι προκλήσεις είναι πιο «αποκαλυπτικές» από ποτέ, δεν είναι παράλογο να εκφέρει κανείς τέτοιου είδους σκέψεις και αμφιβολίες. Άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο, με επικρατέστερο το γυναικείο αλλά και το ανδρικό φύλο, μιλούν για φόβους και για συναισθήματα προσωπικής ανεπάρκειας στο εσωτερικό της σχέσης τους. Ποια είναι όμως εκείνα τα χαρακτηριστικά, που διαχωρίζουν τον ανήσυχο και διεκδικητικό σύντροφο από αυτόν που ζηλεύει με «παθολογικό» τρόποκαι δημιουργεί εμπόδια στην εξέλιξη της σχέσης του;

Σε ένα πρώτο επίπεδο, ως ζήλια ορίζεται το συναίσθημα του φόβου -ενδεχομένως και της οργής- που βιώνει ένας άνθρωπος, όταν νιώθει ότι μία σημαντική συντροφική, οικογενειακή ή φιλική του σχέση απειλείται από την πραγματική ή την αντιληπτή ύπαρξη ενός τρίτου προσώπου. Από αυτή την άποψη λοιπόν και σύμφωνα με τους εξελικτικούς ψυχολόγους, η ζήλια αποτελεί ένα «υγιές» συναίσθημα, που μας βοηθά να προστατέψουμε τους κοινωνικούς μας δεσμούς και κατ’ επέκταση να διασφαλίσουμε την επιβίωση μας.Στον αντίποδα, η«παθολογική» ή «παραληρητική» ζήλια, χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες και ανεξέλεγκτες σκέψεις, ότι ο σύντροφος κάποιου είναι άπιστος, χωρίς ωστόσο να εντοπίζονται πραγματικές αποδείξεις, που να μπορούν να επιβεβαιώσουν αυτές τις ιδέες.

Πιο συγκεκριμένα, ορισμένες βασικές ενδείξεις «παθολογικής» ζήλιας είναι οι ακόλουθες:

  • Ο κατηγορούμενος σύντροφος μηνύεται, ότι κοιτάζει ή ότι προσέχει άλλα άτομα.
  • Ο «ζηλιάρης» σύντροφος ελέγχει τα μέσα επικοινωνίας (π.χ., τηλεφωνικές κλήσεις) και κοινωνικής δικτύωσης (π.χ., Facebook) του εταίρου του, ενώ πολλές φορές απαγορεύει την ύπαρξη τους.
  • Συνήθως, επιδιώκει την απομάκρυνση του εταίρου του από τους φίλους και την οικογένεια του.
  • Το άτομο που ζηλεύει διερευνά πάντα που και με ποιους είναι ο σύντροφος του.
  • Πολλές φορές, ο ζηλότυπος σύντροφος πραγματοποιεί αιφνίδιες επισκέψεις στο χώρο εργασίας ή στο σπίτι του συντρόφου του.
  • Αμφισβητούνται επίμονα η ειλικρίνεια και οι συμπεριφορές του «κατηγορούμενου» εταίρου.
  • Σε ακραίες περιπτώσεις, ο ζηλότυπος σύντροφος ασκεί βία ή απειλεί να βλάψει τον εαυτό του ή τους άλλους.

Στην αρχή, ο ζηλότυπος σύντροφος δημιουργεί αμφιβολίες στο μυαλό του και μόλις δοθεί η κατάλληλη αφορμή για να εκδηλωθούν, τότε ξεκινά να εκτοξεύει κατηγορίες απέναντι στον σύντροφο του για προθέσεις ή πράξεις απιστίας, μέχρις ότου βρεθούν ενδείξεις «αθωότητας». Ωστόσο, ο αντίλογος του «κατηγορουμένου» σχεδόν ποτέ δεν καταφέρνει να μεταπείσει τον ζηλότυπο σύντροφο, καθώς οι ανησυχίες του στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μπορούν να διαψευσθούν λογικά.

Πολλές φορές, το ζηλότυπο άτομο αναγνωρίζει τις σκέψεις του ως υπερβολικές, αλλά μπορεί να οδηγηθεί σε καταναγκαστικές συμπεριφορές ελέγχου του συντρόφου του, προκειμένου να καταφέρει κατευνάσει τους φόβους του. Σε διαφορετικές περιπτώσεις, το άτομο μπορεί να δυσκολεύεται αρκετά στο να περιορίσει τις ανησυχίες του και έτσι να οδηγηθεί ακόμα και στον περιορισμό της ελευθερίας του συνεργάτη του. Συγχρόνως και σε πιο σοβαρές εκφάνσεις «παραληρηματικών» μορφών ζήλιας, το άτομο μπορεί να αρχίσει να κατασκευάζει περίπλοκες και «λογικο-φανείς» ιστορίες, μέσα από τη σύνδεση ορισμένων αναμνήσεων αλλά και πιο πρόσφατων πράξεων του συντρόφου του, συνθέτοντας έτσι στο μυαλό του μία απόλυτη πεποίθηση «προδοσίας».

Για τους άνδρες, η ισχυρότερη πρόκληση φαίνεται να είναι η σεξουαλική απιστία, ενώ για τις γυναίκες η συναισθηματική απιστία.Οι άνθρωποι που είναι πολύ ανασφαλείς, φοβισμένοι ή πληγωμένοι από προηγούμενες σχέσεις είναι πιο πιθανό να ανησυχήσουν ή να αμφισβητήσουν την ειλικρίνεια του συντρόφου τους. Παράλληλα, ο «ανασφαλής δεσμός προσκόλλησης» στην παιδική ηλικία (αγχωτικό-αμφιθυμικό στυλ προσκόλλησης με τη μητέρα - τροφό) έχει φανεί, ότι σχετίζεται με την επίμονη αναζήτηση αγάπης και οικειότητας υπό τον φόβο της εγκατάλειψης για ορισμένους ανθρώπους.

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλές και διαφορετικές κατηγορίες ζήλιας και κάποιες από αυτές να θεωρούνται σχετικά ακίνδυνες. Ωστόσο, η «παθολογική» και αδικαιολόγητη ζήλια μπορεί να δηλητηριάσει μία σχέση με ακραίες συμπεριφορές και να την οδηγήσει σε διάλυση.Η διατήρηση της σχέσης με έναν ζηλότυπο σύντροφο δεν αποτελεί μία εύκολη υπόθεση. Πολλές φορές, ο συνεργάτης - σύντροφος καλείται να δεσμευτεί απέναντι στον ζηλότυπο εταίρο, ότι θα τον βοηθήσει να υπερβεί τις προσωπικές ανασφάλειες και τους φόβους του. Μάλιστα, οι ενδεδειγμένες μέθοδοι διαχείρισης συχνά περιλαμβάνουν τα εξής χαρακτηριστικά:

  • Αποφύγετε την αμυντική και επιθετική στάση απέναντι στον σύντροφο που ζηλεύει.
  • Προτού αμυνθείτε ή απολογηθείτε, προσπαθήστε να ακούσετε αυτά που έχει να σας πει.
  • Συζητήστε αναλυτικά μαζί του τι είναι ακριβώς αυτό που τον απασχολεί.
  • Δείξτε κατανόηση και υπομονή μπροστά στην επανάληψη του δικού σας ορθολογικού συλλογισμού.
  • Ενθαρρύνετε τον σύντροφο σας, έτσι ώστε να επισκεφτείτε από κοινού ως ζευγάρι έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Παράλληλα, προσπαθήστε να του εξηγήσετε με ποιόν τρόπο αυτή η κίνησηαναμένεται να βελτιώσει τη σχέση και την καθημερινότητα σας.

Καταλήγοντας, η «παθολογική» ζήλια μπορεί να συσχετίζεται με διάφορες ψυχοπαθολογικές καταστάσεις και η θεραπεία της εξαρτάται κατά πολύ από τα συμπτώματα που παρατηρούνται εκ μέρους του ζηλότυπου ατόμου. Συνήθως, οι ειδικοί δείχνουν μεγαλύτερη προτίμηση στη συνδυαστική θεραπεία (φαρμακοθεραπεία και ψυχοθεραπεία), η οποία και προσφέρει σχετικά άμεση ύφεση των αρνητικών σκέψεων και των ιδεών. Μάλιστα, η γνωσιακή – συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία έχει αποδειχθεί, ότι βοηθάει τα άτομα αυτά να αποκτήσουν μεγαλύτερο έλεγχο πάνω στις σκέψεις, στα συναισθήματα και στις συμπεριφορές τους. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, η θεραπευτική πρόγνωση και τα αποτελέσματα ποικίλλουν μεταξύ των διαφορετικών ατόμων, καθώς εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό και από την πολυπλοκότητα της εκάστοτε διαπροσωπικής και συντροφικής σχέσης.

Συμβουλευτική γραμμή:

Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ ΑΝΔΡΟΛΟΓΙΑΣ

210 - 7.79.79.79 ώρες λειτουργίας: 12:00 - 14:00 και 16:00 - 18:00.]

www.askitis.gr
https://www.facebook.com/institutethanosaskitis