Οι αναφορές της Καινής Διαθήκης είναι λιγοστές για τον Άγιο Ανδρέα που η μνήμη του τιμάται στις 30 Νοεμβρίου και ανύπαρκτες για το αποστολικό του έργο. Οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς αναφέρουν ότι ο Απόστολος Ανδρέας κήρυξε τον Χριστιανισμό στη Σκυθία (σημερινή Νότια Ρωσία), την Ήπειρο, τη Θράκη και το Βυζάντιο, όπου ίδρυσε εκκλησία με πρώτο επίσκοπο τον Στάχυ. Συνέχεια αυτής της πρώτης εκκλησίας θεωρείται το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως, που τιμά τον Απόστολο Ανδρέα ως ιδρυτή του και πρώτο επίσκοπο του Βυζαντίου.

Κατόπιν ο Απόστολος Ανδρέας μετέβη μέσω της Θεσσαλίας στην Αχαΐα, όπου ίδρυσε εκκλησία και κατόρθωσε να προσηλυτίσει στον Χριστιανισμό τη Μαξιμίλλα, σύζυγο του ανθύπατου Αιγεάτη, την οποία θεράπευσε από μία ανίατη ασθένεια. Ο Ρωμαίος αξιωματούχος εξοργίστηκε και διέταξε στην σταύρωση του Απόστολου Ανδρέα σε σταυρό σχήματος Χ, που ονομάστηκε από τότε «Σταυρός του Αγίου Ανδρέα».

Το λείψανο και ο Σταυρός του Αγίου Ανδρέα

Το λείψανό του, που ενταφιάστηκε με φροντίδα της Μαξιμίλλας και του τοπικού επισκόπου Στρατοκλή, μεταφέρθηκε το 357 στην Κωνσταντινούπολη και εναποτέθηκε στο ναό των Αγίων Αποστόλων. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης στους Σταυροφόρους το 1204, τμήματα του λειψάνου του Απόστολου Ανδρέα μεταφέρθηκαν στο Αμάλφι της Καμπανίας, ενώ το 1461 ο δεσπότης του Μυστρά Θωμάς Παλαιολόγος, προ του Οθωμανικού κινδύνου, ανέθεσε τη φύλαξη της κάρας του Αγίου στον Πάπα Πίο Β’, ο οποίος την εναπόθεσε στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1964, η κάρα του Αποστόλου Ανδρέα επιστράφηκε στην Πάτρα, σε μια χειρονομία καλής θελήσεως του Πάπα Παύλου ΣΤ’ προς τους Ορθοδόξους. Στις 19 Ιανουαρίου του 1980 επιστράφηκε και ο Σταυρός του Αγίου Ανδρέα. Και τα δύο ιερά κειμήλια φυλάσσονται στο ναό του Αγίου Ανδρέα, που αποτελεί πανελλήνιο προσκύνημα.

Ο Ιερός Ναός στον τόπο του μαρτυρίου του

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Ανδρέα είναι θεμελιωμένος πάνω στον τόπο του μαρτυρίου του Αποστόλου Ανδρέα. Το συγκρότημα των δύο ναών, παλαιού και νέου, αποτελεί δέλεαρ, ως τόπος προσκυνήσεως και αξιοθέατο, αφού διαθέτει πληθώρα στοιχείων, θρησκευτικού, πολιτισμικού και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, πέρα από τα ιερά λείψανα. Η έξοχη αρχιτεκτονική, διακοσμητικά στοιχεία και αγιογραφίες, τοιχογραφίες και μωσαϊκά, τμήματα του Σταυρού του μαρτυρίου του Αγίου, ο μαρμάρινος Τάφος , αλλά και το πηγάδι του Αγίου Ανδρέα στο σημείο που σταυρώθηκε, όπου προϋπήρχε η μαντική πηγή της Δήμητρας, θεωρούν αρκετοί ειδικοί θα μπορούσαν να προσελκύσουν όχι μόνο προσκυνητές και τουρίστες, αλλά και φοιτητές θεολογικών και πανεπιστημιακών σχολών και άλλους εάν ο θρησκευτικός τουρισμός λειτουργούσε σε πιο οργανωμένη βάση.