iselida.gr - Ειδήσεις για την πρώτη σελίδα

Παρασκευή - 29 Μαρτίου 2024

24 Ιουλίου 1974
Η Δημοκρατία επιστρέφει
στην Ελλάδα


Πριν από 46 χρόνια η χούντα κατέρρεε σαν «τραπουλόχαρτο» και η Δημοκρατία επέστρεψε στον τόπο που τη γέννησε, μιας και για επτάμισι χρόνια βρισκόταν στο «γύψο»
Το ημερολόγιο έδειχνε 23 Ιουλίου 1974. Η Ελλάδα βρισκόταν στα πρόθυρα πολέμου με την Τουρκία, που λίγα 24ωρα νωρίτερα είχε πραγματοποιήσει εισβολή στην Κύπρο (Αττίλας).
 

Δύο μέρες νωρίτερα (21 Ιουλίου) η κυβέρνηση υπό τον πρωθυπουργό, Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο, που είχε ορίσει ο «αόρατος» δικτάτορας, Δημήτρης Ιωαννίδης, κήρυττε γενική επιστράτευση. Όμως, η κατάσταση είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Η αντίστροφη μέτρηση για την παράδοση της εξουσίας στους πολιτικούς μόλις θα ξεκινούσε. 

Έτσι, λοιπόν, το πρωί της 23ης Ιουλίου, ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός, Γρηγόριος Μπονάνος, και οι αρχηγοί του Στρατού, αντιστράτηγος Ανδρέας Γαλατσάνος, Ναυτικού, αντιναύαρχος Πέτρος Αραπάκης και Αεροπορίας, αντιπτέραρχος, Αλέξανδρος Παπανικολάου, μετέβησαν στη Βουλή και ζήτησαν μετ' επιτάσεως να συναντήσουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Φαίδωνα Γκιζίκη. Οι στρατιωτικοί κατά την παρουσία τους στο γραφείο του Προέδρου της Δημοκρατίας διατύπωσαν την άποψη ότι η ανάγκη της ανάθεσης της εξουσίας στους πολιτικούς κρινόταν επιτακτική.

Ακολούθως, ο Γκιζίκης κάλεσε στο γραφείο του τον Ιωαννίδη και του ανακοίνωσε την απόφαση της ηγεσίας του στρατεύματος. Ο «αόρατος» δικτάτορας τον άκουσε χωρίς να αντιδράσει. Αμέσως μετά έφυγε προς άγνωστη κατεύθυνση.

Οι ώρες κυλούσαν αργά. Το ρολόι έδειχνε 14:00. Την ίδια ώρα έξω από το ελληνικό Κοινοβούλιο είχαν συγκεντρωθεί χιλιάδες λαού, πανηγυρίζοντας για την πτώση της χούντας. Και όλα αυτά την ώρα που το κατώφλι της Βουλής περνούσαν για πρώτη φορά ύστερα από επτάμισι χρόνια πολιτικές προσωπικότητες της προδικτατορικής περιόδου και κατευθύνονταν στο γραφείο του Φαίδωνα Γκιρτζίκη. Ο λόγος για τον πρόεδρο της ΕΡΕ, Παναγιώτη Κανελλόπουλο, τον πρόεδρο της Ένωσης Κέντρου, Γεώργιο Μαύρο, τον Ευάγγελο Αβέρωφ, τον Πέτρο Γαρουφαλιά, τον Στέφανο Στεφανόπουλο, τον Γεώργιο Αθανασιάδη - Νόβα.

Επίσης, το «παρών» στη σύσκεψη είχε δώσει ο Σπύρος Μαρκεζίνης και ο Ξενοφώντας Ζολώτας. Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης αποφασίστηκε ο σχηματισμός κυβέρνησης με πρωθυπουργό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο και αντιπρόεδρο τον Γεώργιο Μαύρο. Μάλιστα, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος έλαβε εντολή να έχει προχωρήσει, μέχρι τις 20:00 στη σύνθεση της νέας κυβέρνησης. Αμέσως μετά οι πολιτικοί αποχώρησαν και όλα έδειχναν ότι η χώρα θα είχε νέα κυβέρνηση.

Όμως, κάπου εκεί παρενέβησαν ο Ευάγγελος Αβέρωφ και ο αντιναύαρχος Πέτρος Αραπάκης και προέκριναν τη λύση του του αυτοεξόριστου στη Γαλλία (από το 1963) Κωνσταντίνου Καραμανλή. Αμέσως, ο Αβέρωφ τηλεφώνησε στον Καραμανλή και του ζήτησε την άμεση επιστροφή στην Αθήνα. Ο «Εθνάρχης» δέχθηκε. Ακολούθως και ύστερα από υπόδειξη του Φαίδωνα Γκιζίκη τηλεφώνησε στον Κανελλόπουλο και του ανακοίνωσε την απόφαση που είχε ληφθεί. 

Στις 20:00 ακριβώς, η πρωινή σύσκεψη επαναλήφθηκε με την παρουσία των ίδιων προσώπων. Εκεί επικυρώθηκε η επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο χρόνος πίεζε και το μόνο που έμενε να λυθεί ήταν ο τρόπος της επιστροφής του «Εθνάρχη» στην Αθήνα. Εν τέλει η λύση βρέθηκε και ο Καραμανλής θα επέστρεφε στη χώρα με το αεροπλάνο της Γαλλικής προεδρίας, εν είδει θριαμβευτή.

Βγαίνοντας από το σπίτι του στην οδό Μονμορανσί, με τους δημοσιογράφους να έχουν συγκεντρωθεί στην είσοδο, τους θύμισε τη ρήση του προέδρου Χάρι Τρούμαν, όταν εκείνος αναλάμβανε την εξουσία στις ΗΠΑ: «Boys, pray for me» (Προσευχηθείτε για μένα). Εν τέλει το αεροσκάφος, προσγειώθηκε στις 02:05 στην πίστα του αεροδρομίου του Ελληνικού. Εκεί τον περίμενε λαοθάλασσα.

Ο Καραμανλής κατέβηκε τα σκαλιά του αεροσκάφους με αποφασιστικό βήμα και μπήκε στη μαύρη Mercedes που τον περίμενε. Μαζί του ήταν και ο Τάκης Λαμπρίας, ο οποίος αναφέρθηκε στην ψυχραιμία που έδειχνε εκείνη τη στιγμή, καθώς και στους δικούς του φόβους ότι θα τον δολοφονήσουν «εν θριάμβω», καθώς δεν μπορούσε να τεθεί, εκείνες τις στιγμές, μέσα στην καταιγιστική αποθέωση του κόσμου, θέμα μέτρων ασφαλείας. Την ίδια ώρα χιλιάδες κόσμου είχαν σχηματίσει μία αλυσίδα από το αεροδρόμιο του Ελληνικού μέχρι και την πλατεία Συντάγματος. 

Στις 04:00 τα ξημερώματα ο Καραμανλής θα ορκιζόταν πρωθυπουργός ενώπιον του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, Σεραφείμ, και του Προέδρου της Δημοκρατίας, Φαίδωνα Γκιζίκη. Το μεσημέρι θα ακολουθούσε η ορκωμοσία του πρώτου κλιμακίου της κυβέρνησης, ενώ οι υπόλοιπες θέσεις του υπουργικού συμβουλίου έκλεισαν μέχρι και τις 26 Ιουλίου.