iselida.gr - Ειδήσεις για την πρώτη σελίδα

Τίτλος του: «Αναζητώντας τα ίχνη». Συγγραφέας του, η Μαρία Καρεφυλλίδου – Ιωάννου, νύφη του (πραγματικού ιστορικού προσώπου και αγαπημένου μου) ήρωα του «Ταξιδιού», πρώην γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ, Φιφή Ιωάννου.

Το αγόρασα κι άρχισα να το ξεφυλλίζω μέσα στην καφετέρια την οποία διέθετε το μοναδικό αυτό βιβλιοπωλείο, το «Έρμα», που (ακόμη μια σύμπτωση!) στεγαζόταν σ’ ένα παλιό σπίτι με εσωτερική αυλή, ακριβώς απέναντι από εκείνο που είχα φανταστεί για τη μυθική ηρωίδα μου, Λίνα Μάτσα, την οποία στο μυθιστόρημα ερωτεύεται ο Φιφής

Όλες αυτές οι συμπτώσεις συγκινούν ένα συγγραφέα ιστορικών μυθιστορημάτων. Μέσα στην ψυχή του οι ήρωες της μυθοπλασίας είναι αληθινοί σαν τα πραγματικά ιστορικά πρόσωπα. Αλλά δεν ήταν αυτός ο λόγος που πέρασα το πρώτο εκείνο απόγευμα συντροφιά με το βιβλίο της νύφης του ήρωά μου. Ήταν επειδή στις σελίδες του συνάντησα ολοζώντανη και πραγματική μια αρχέγονη, μυθική ηρωίδα: την Αντιγόνη.

Η Αντιγόνη της Κύπρου ήταν το ίδιο συγκλονιστική με την ηρωίδα του Σοφοκλή. Στην ομώνυμη τραγωδία, η Αντιγόνη συντρίβεται όταν συγκρούεται με τον Κρέοντα. Η εντολή να μη ταφεί ο νεκρός αδελφός της είναι νόμος της πολιτείας, ας παραβιάζει τα ήθη. Πώς είδα να αναβιώνει, λοιπόν, αυτό στη σύγχρονη Κύπρο; Ποια θεωρώ Αντιγόνη, ποιον Κρέοντα και σε ποια ταφή αναφέρομαι;

ΕΙΣΒΟΛΗ, ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ, ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

Η εισβολή στο νησί, σαράντα οκτώ χρόνια μετά, δεν αποτελεί παρά επετειακό γεγονός. Όχι μόνο για τους Κύπριους αλλά και για την πλειοψηφία των απανταχού Ελλήνων. Οι μητέρες με τα μαύρα δεν υπάρχουν πια. Είναι μόνο σε φωτογραφίες και ντοκιμαντέρ. Η αδελφή ενός από τους ακόμη αγνοούμενους είναι η Αντιγόνη που αναφέρομαι. Ονομάζεται Μαρία και ο αδελφός της Χρίστος.

Εδώ και σαράντα οκτώ χρόνια η Μαρία «πληρώνει» την «ένοχη ανακούφιση», όπως η ίδια αποκαλεί το συναίσθημα που ένιωσε μπροστά στο ξύλινο τραπέζι με τους «δυο τεράστιους τόμους χειρόγραφων βιβλίων», όταν κατάλαβε ότι ο νεκρός Χρίστος Καρεφυλλίδης δεν ήταν ο αδελφός της αλλά ο συνονόματος πρώτος τους ξάδελφος.

Έτσι αρχίζει το βιβλίο της, «Αναζητώντας τα ίχνη» (Hippasus, 2022) η Μαρία Καρεφυλλίδου – Ιωάννου. Η ανθρώπινη βέβαια αντίδραση των συναισθημάτων σε μια τέτοια κορυφαία στιγμή αποτελεί παρανυχίδα σε σχέση με όσα φοβερά και τρομερά πρόκειται να ακολουθήσουν.

Αν επρόκειτο για μυθιστόρημα, τα γεγονότα που περιγράφονται θα έπρεπε να έχουν γραφτεί ακριβώς έτσι, δηλαδή με τη μορφή του χρονικού, του ντοκουμέντου. Ο αναγνώστης αρπάζεται από το γιακά και διαβάζει το βιβλίο καθηλωμένος ως την τελευταία σελίδα του.

Αλλά δεν πρόκειται για μυθοπλασία. Είναι ιστορία αληθινή. Που αποδεικνύει πως ο θάνατος δεν είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί. Διότι ο Κρέοντας δεν είναι οι Τούρκοι, ας έκαναν την εισβολή, ας σκότωσαν τον Χρίστο που τους πολέμησε.

Ο Κρέοντας, όπως στην τραγωδία του Σοφοκλή, βρίσκεται στη δική μας πλευρά. Και είναι τύραννος, το ίδιο πανίσχυρος με τον αρχαίο βασιλιά, ας έχουμε δημοκρατία. Ας υπάρχει Δικαιοσύνη, θεσμοθετημένοι Οργανισμοί. Η πέτρα του σκανδάλου, το κλειδί για το μαρτύριο μισού αιώνα (στο οποίο εμπλέκεται ματαιοπονώντας το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων του ΟΗΕ, ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός, τα κράτη των ΗΠΑ, της Κύπρου και της Τουρκίας) βρίσκεται σε μια φαινομενικά ασήμαντη παράβλεψη, σε μια υπαλληλική αμέλεια δίχως δόλο, όσο άδολος μπορεί να είναι ο διορισμός κάποιου ανίκανου και ανεύθυνου σε θέση που ορίζει τη μοίρα, που κρίνει ζωές.

Ο ΚΟΡΑΚΑΣ ΔΕ ΒΓΑΖΕΙ ΚΟΡΑΚΟΥ ΜΑΤΙ

Σε μια κοινωνία, όπου κυριαρχούν οι σκοπιμότητες και το θεαθήναι, είναι θέμα τύχης να βρεθεί κανείς στη θέση του Χρίστου ή, ακόμη χειρότερα, της Μαρίας. Ο πόλεμος, η εισβολή στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι η αστραπή που φωτίζει, ο μεγεθυντικός φακός που κάνει ευδιάκριτη την τραγωδία. Διότι η επιπολαιότητα, η συμπαιγνία, η ασυδοσία και όλες μαζί οι «αρετές» της διοίκησης, όπου ο κόρακας δε βγάζει κοράκου μάτι ποτέ, είναι μάλλον εκείνες που στέρησαν τη δεδομένη στιγμή κάθε ελπίδα σωτηρίας στον Χρίστο. Τον άφησαν να πεθάνει, ίσως βασανιστικά, γεννώντας ταυτόχρονα το ακατάπαυτο μαρτύριο για την οικογένειά του, για την αδελφή του, για τη μητέρα του, μια τραγωδία που μόνο ο θάνατος προσφέρει κάθαρση αλλά αποκλειστικά για κείνον που φεύγει.

Ο Χρίστος Καρεφυλλίδης, ο 20χρονος έφεδρος καταδρομέας, που είχε απολυθεί εννιά μήνες πριν την τουρκική εισβολή ως προστάτης οικογένειας μετά τον αιφνίδιο θάνατο του πατέρα του, επιστρατεύτηκε στις 19 Ιουλίου 1974, λίγο προτού αναχωρήσει για σπουδές στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Έτσι την επομένη μέρα βρέθηκε στην πρώτη γραμμή, στην ιδιαίτερη πατρίδα του την Κερύνεια. Κάποιοι τον είδαν να μετακινείται με το μικρό του αυτοκίνητο, ένα κόκκινο μίνι, γεμάτο στρατιώτες από το ένα μέτωπο στο άλλο. Άλλοι λένε πως τραυματίστηκε στο χέρι. Κάποιοι τον συνάντησαν αιχμάλωτο σε μια μάντρα για πρόβατα στο Μπογάζι. Τι ακριβώς του συνέβη είναι πλέον αδύνατο να βρεθεί.

Ο φάκελός του ως αγνοούμενου αντιμετωπίστηκε με αφόρητη επιπολαιότητα από τις υπηρεσίες. Η οικογένεια, γεμάτη αγωνία, βρέθηκε από την αρχή απέναντι σε μια επίπλαστη ευγένεια που στην πραγματικότητα ήταν αδιαφορία. Καθοριστικές πληροφορίες αγνοήθηκαν και, όταν πολλά χρόνια αργότερα περιήλθαν σε γνώση της, δεν λήφθηκαν υπόψη. Η μητέρα του, όντας Αμερικανίδα υπήκοος, απευθύνθηκε στις αμερικανικές αρχές, στον τότε πρόεδρο Κάρτερ, στο υπουργείο Εξωτερικών, στη γερουσιαστή Κλίντον χωρίς ουσιαστική ανταπόκριση. Η αδελφή του προσέφυγε ακόμη και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για να αντιμετωπιστεί με νομικές τρικλοποδιές. Η Μαρία αφιέρωσε τη ζωή της στην έρευνα για την τύχη του αδελφού της για να πολεμηθεί από τους μηχανισμούς, μόλις άρχισαν να φωτίζονται οι αιτίες της ατυχίας του εικοσάχρονου πολεμιστή.

Στο βιβλίο της «Ακολουθώντας τα ίχνη» περιγράφει το οδοιπορικό των ελπίδων και των διαψεύσεων. Η έρευνα την οδήγησε σε σκοτεινούς μηχανισμούς εντός και εκτός Κύπρου, σε άδειους φακέλους που η ίδια γέμισε στη συνέχεια, και σε αναπάντητες επιστολές. Οι πόρτες έκλειναν η μία πίσω από́ την άλλη με θόρυβο που επιδείνωνε τις πληγές.

Εφαρμόζοντας τις μεθόδους και την επιμονή́ της ερευνητικής δημοσιογραφίας, η Μαρία Καρεφυλλίδου – Ιωάννου μίλησε με όλους όσους είχαν έστω και μία σχετική́ πληροφορία. Συνέλεξε έγγραφα, συνομιλίες, φωτογραφίες και επιστολές, και μετά από έλεγχο και πολλαπλές διασταυρώσεις πηγών, κατέληξε σε σημαντικά́ συμπεράσματα. Οργανώνοντας με αξιοθαύμαστη τάξη τα αρχεία της, βοήθησε σημαντικά́ τους νομικούς συμβούλους με τους οποίους συνεργάστηκε για να διεκδικήσουν στα εθνικά́ και διεθνή́ δικαστήρια το δικαίωμα στην αλήθεια.

Στο βιβλίο που, πέρα αλλά και χάρη στο προσωπικό γεγονός, αποτελεί́ σημαντική συμβολή́ στο Κυπριακό́, αναδεικνύονται οι πληγές που παραμένουν ανοιχτές και τα ερωτήματα που απαιτούν απαντήσεις.

Ο Ευάγγελος Μαυρουδής είναι ιατρός - συγγραφέας

Πριν από περίπου ενάμισι χρόνο - εν μέσω πανδημίας - είχα ζητήσει από τον διαπρεπή επιστήμονα, διακεκριμένο συγγραφέα μα πάνω απ όλα και εκλεκτό συμπολίτη στη Ραφήνα που με τιμά εδώ και πολλά χρόνια με την ανεκτίμητη φιλία του, ένα προσωπικό άρθρο, κάποιες σκέψεις του για να φιλοξενηθούν στην ηλεκτρονική εφημερίδα iselida.gr.

Να λοιπόν που το πλήρωμα του χρόνου έφτασε τον Αύγουστο του 2022...

Τον ευχαριστώ από καρδιάς!