iselida.gr - Ειδήσεις για την πρώτη σελίδα

Σάββατο - 27 Απριλίου 2024

Πέτρος Σαντ:
H αλήθεια για
το Μεγάλο Ρέμα


Είχε μόλις γίνει ο μεγάλος σεισμός του 1981 και στην Αθήνα ο τραγικός απολογισμός ήταν 10 νεκροί και 200 τραυματίες. Δύο χρόνια πριν, είχαμε μετακομίσει μόνιμα στην Ραφήνα, στο σπίτι του παππού Πέτρου Δημητριάδη. Οι ζημιές στην Αθήνα ήταν μεγάλες, δύο ξενοδοχεία και περίπου 250 σπίτια κατέρρευσαν.

Το κύμα φυγής από την πόλη ήταν μεγάλο. Θυμάμαι στο δημοτικό τότε, είχαν έρθει πολλά παιδιά από την Αθήνα αφού οι γονείς είχαν άρον άρον μετατρέψει τα εξοχικά σε μόνιμες κατοικίες. Τότε γνώρισα τον Γιάννη Σαρρή που είχε έρθει από τα Πατήσια, την παλιά μου γειτονιά και αμέσως γίναμε φίλοι. Το bulling εκείνη την εποχή δεν ήταν αμάρτημα, παρά το γεγονός ότι ήταν στην πρώτη γραμμή και ειδικά για εμάς του «Αθηναίους» ήταν κάτι που δεχόμασταν καθημερινά. Έτσι με το Γιάννη γίναμε ''αυτοκόλλητοι''. Οι βόλτες μας με τα πόδια ή τα ποδήλατα ήταν αμέτρητες. Το ψάρεμα στο λιμάνι, καθημερινή ενασχόληση και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία, γεμίζαμε κουβαδάκια με τα ψαράκια που πιάναμε με τα αγκιστράκια μύγας. Ψωνίζαμε πετονιές από τον Ρεμπάμπη στο λιμάνι. Χρήματα για αγοραστό δόλωμα δεν είχαμε και σκαρφιζόμασταν διάφορα κόλπα, όπως ψωμοτύρια, κάνα καλαμάρι τράκα από τα ψαράδικα, σούρους που βγάζαμε με την μάσκα στο Μπλ Λιμανάκι, σκαρλίνες. Το ''σουξέ'' όμως ήταν το μαύρο σκουλήκι από το βάλτο. Τότε, πριν τα έργα διαπλάτυνσης της εκβολής, στο πάρκο Καραμανλή υπήρχε ο βάλτος. Ήταν ένα τρομακτικό μέρος στα μάτια μας αφού ήμασταν μόλις 11-12 χρονών και όταν μας έπιαναν να είμαστε μέσα βουτηγμένοι μέχρι την μέση έπεφτε χοντρό μπερντάχι… Είχαμε ένα στρατιωτικό πτυοσκάπανο , βγάζαμε μία φτυαριά λάσπη, την πατάγαμε με το πτύο στην όχθη και να σου, εμφανιζόντουσαν τα μαύρα σκουλήκια να χορεύουν σαν τρελά πάνω στην λάσπη. Τα μαζεύαμε σε κουτάκια και βουρ για ψάρεμα. Τότε είχε και χέλια. Κάποιοι πιο μεγάλοι ερχόντουσαν με καμάκι, σηκώνανε τις πέτρες και τα ψαρεύανε. Εμείς πιτσιρίκα τα φοβόμασταν και η αλήθεια είναι ότι λυπόμασταν κιόλας να τα σκοτώσουμε.

Κάποια στιγμή με αφορμή τις πλημμύρες, ιδιαίτερα αυτή του 1977 που πνίγηκαν 10 άτομα, η εκβολή διαπλατύνθηκε και έτσι μεγάλο μέρος του βάλτου άλλαξε μορφή. Θυμάμαι στην πλημμύρα του ΄77 το λασπόνερο είχε κάνει σημάδι στα σπίτια στα μαύρα αμπέλια μέχρι το παράθυρο. Ήταν μεγάλη πλημμύρα.

Έκαναν μέρες τα νερά να φύγουν. Το γεφυράκι της Βελανιδιάς και ένα άλλο μικρότερο, στην «Μάντρα του Πιστικίδη», είχαν διαλυθεί τελείως. Μεγάλη ζημία είχε πάθει ο Γιάνναρος που είχε την ταβέρνα «Ο Μύλος». Έμεναν στο υπόγειο δίπλα στο ρέμα, στην Τζων Κέννεντυ. Είχε μπει το νερό μέσα στο σπίτι και δεν είχε αφήσει τίποτα. Είχαν σωθεί από θαύμα γιατί άκουσαν την βοή και πετάχτηκαν έξω. Ακόμα τότε η Πεντέλη ήταν δάσος. Παρ’ όλα αυτά το νερό που κατέβηκε ήταν πολύ. Μάλιστα στην Ραφήνα δεν έβρεχε. Το νερό είχε πέσει στο βουνό.

Χρόνια άκουγα για την μελέτη του ρέματος. Πόσο σημαντική είναι για να μην ξαναγίνει το κακό. Για να μην πνιγεί ο κόσμος, για να μην χαθούν περιουσίες. Χρόνια μετά, Διπλωματούχος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, και μάλιστα με αρκετές εργασίες στον Τομέα των Υδραυλικών Έργων με καθηγητή τον κ. Τσακίρη, παρατηρούσα ως μάρτυρας την παροιμιώδη καθυστέρηση του Ελληνικού Κράτους. Βλέπεις τότε υπήρχε ένας περίεργος τύπος Διευθυντής στην ΕΥΠΕ (Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος) καλή του ώρα εκεί που είναι, που ακουγόταν ότι κολλούσε τις μελέτες και τις αδειοδοτήσεις για χρόνια. Έτσι φτάσαμε στο 2012.

Ευτυχώς δεν θρηνήσαμε θύματα. Βέβαια περιουσίες καταστράφηκαν, σπίτια χάθηκαν, διάφορα ζώα πνίγηκαν αλλά γλυτώσαμε χωρίς ανθρώπινες απώλειες. Οι αποζημιώσεις που πληρώθηκαν δεν ήταν και λίγες, ενώ οι ζημιές δεν μπόρεσαν να αποκατασταθούν στο 100% ποτέ.

Με αυτά και μ’ αυτά φτάσαμε στο σήμερα, περνώντας μέσα από καταστροφικές πλημμύρες στην Μάντρα, πρόσφατα στην Θεσσαλία και στο Βόλο, αλλά και σε πολλά άλλα σημεία του πλανήτη. Η περίπτωση της Μάντρας Αττικής είναι μία κλασσική περίπτωση ανθρώπινης ανευθυνότητας, αμάθειας και ματαιοδοξίας. Χωρίς κανένα αντιπλημμυρικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, οι κάτοικοι μέσα στην πάροδο των χρόνων, έχτισαν σε μία «βαθιά γραμμή», μία μισγάγγεια, ένα ξερόρεμα χωρίς να κατανοήσουν ότι η φύση «θυμάται» και θεωρώντας ότι τα 50 και 100 χρόνια της ανθρώπινης ζωής είναι ικανά για να παρθούν αποφάσεις για το μέλλον, για τον πλανήτη μας, ένα ζωντανό οργανισμό ηλικίας 4,54 δισεκατομμυρίων ετών. Έτυχε να παρακολουθήσω ένα μικρό τμήμα της διπλωματικής εργασίας που εκπόνησε η κόρη μου στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (και αυτή) με τίτλο «Υπολογισμός στερεοπαροχής φερτών υλικών σε πλημμυρικά φαινόμενα. Μελέτη Περίπτωσης: η πλημμύρα της Μάνδρας» και επισκεφτήκαμε την πληγείσα περιοχή το 2021 με σκοπό να συλλέξουμε υλικό από την κοίτη για να μελετήσουμε την καμπύλη της κοκκομετρίας. Πραγματικά αυτό που αντίκρισα ήταν τραγικό. Υποδιαστασιολογημένα κακότεχνα τεχνικά έργα κιβωτοειδών οχετών, κάτω από την πόλη, χωρίς συνέχεια, χωρίς καμία μελέτη, φυσικά ανίκανα να παραλάβουν το πλημμυρικό φορτίο μία «νεοπλημμύρας», δηλαδή μίας νέου είδους βροχής που λόγω κλιματικής αλλαγής, παρουσιάζεται συχνότερα, έχει πολύ μεγάλη ένταση σε μικρό ή παρατεταμένο χρόνο, διοχετεύοντας τεράστιες ποσότητες νερού σε περιοχές όπου η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει επεκταθεί κακώς λόγω φυσικού ανάγλυφου με αποτέλεσμα η εμπλοκή φύσης και ανθρώπινου στοιχείου να οδηγεί σε τεράστιες καταστροφές, γεγονότα που απουσία του ανθρώπου θα ήταν απλά έντονα φυσικά φαινόμενα.

Φτάσαμε λοιπόν στο μικρό Γαλατικό χωρίο μας στο σήμερα, με ένα «Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας» να διασχίζει την πόλη και με τα εξής πλέον δεδομένα:

  • Κλιματική κρίση, κλιματική αλλαγή με έντονες βροχοπτώσεις, μεγάλα ύψη νερού σε μικρές ή μεσαίες διάρκειές που δημιουργούν μεγάλες παροχές και μεγάλες ταχύτητες.

  • Αποψιλωμένα βουνά εντός της λεκάνης απορροής, γεγονός που σημαίνει αύξηση του συντελεστή C δηλαδή του συντελεστή απορροής. Με απλά λόγια δεν υπάρχουν δέντρα και ριζικό σύστημα να κρατάνε νερό και χώματα στα βουνά.

  • Πρόσθετες παροχές μέσα στο ρέμα Ραφήνας από την εκτροπή του Ποδονίφτη διαμέσου υδραυλικής σήραγγας μετά την κατασκευή των έργων Κηφισού και Αττικής Οδού.

  • Πρόσθετες παροχές ομβρίων από το κατάστρωμα της Αττικής Οδού.

  • Διεθνή Προκήρυξη με Ανοιχτή Διαδικασία της Μελέτης με τίτλο: «Μελέτη Διευθέτησης – Οριοθέτησης Ρέματος Ραφήνας» από το Ελληνικό Δημόσιο και το Υπουργείο Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, διαμέσου της Δ7 Δ/νσης Εγγειοβελτιωτικών Έργων. Έτος 2014

  • Εκπόνηση Μελέτης από την μεγαλύτερη σύμπραξη εξειδικευμένων σε παρόμοιες μελέτες γραφείων στην Ελληνική Επικράτεια και Επικύρωση του καθορισμού οριογραμμών ρέματος Ραφήνας από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και την Γενική Δ/νση Υδραυλικών, Λιμενικών & Κτηριακών Υποδομών και εν συνεχεία την Δ19 Δ/νση Αντιπλημμυρικών και Εγγειοβελτιωτικών έργων.

  • Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (την γνωστή ΑΕΠΟ για όσους ασχολούνται με Έργα και Προγράμματα) για την κατασκευή του έργου η οποία ισχύει μέχρι το έτος 2029 τουλάχιστον.

  • Το Προεδρικό Διάταγμα Επικύρωσης καθορισμού οριογραμμών ρέματος Ραφήνας και Ρέματος Βαλανάρη που εκδόθηκε στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβέρνησης ΦΕΚ498Δ/2021 και περιέχει εκτός των άλλων και τα σχέδια του έργου (Οριζοντιογραφίες Ανάπτυξης με τις γραμμές Οριοθέτησης και Πλημμύρας). Πράγματι αν δει κανείς τις γραμμές πλημμύρας που έχουν μελετηθεί θα καταλάβει πόσο μακριά από την κοίτη μπορεί να φτάσει το νερό σε περίπτωση έντονου φαινομένου χωρίς τα έργα διευθέτησης. Φυσικά ελεύθερο στο διαδίκτυο στο Εθνικό Τυπογραφείο.

  • Η από 10-5-2023 προσωρινή διαταγή αναστολής εκτέλεσης των εργασιών μετά από προσφυγή μίας ομάδας πολιτών.

  • Η 85/2023 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του ΣτΕ που απορρίπτει την αίτηση αναστολής.

  • Εκλογές 2023 και το κίνημα Γη και Ελευθερία συγκεντρώνοντας ποσοστό περί το 6% συμπράττει με την παράταξη «Μπροστά σε νέα πορεία για την Ραφήνα και το Πικέρμι» και υπογράφει δεσμευτικές συμφωνίες για την διακοπή των έργων αντιπλημμυρικής προστασίας της πόλης.

  • Τετάρτη 25/10/2023 Ο Υπουργός Πολιτικής Προστασίας πραγματοποιεί αυτοψία στο Ρέμα Ραφήνας και δίνει εντολή για άμεσες ενέργειες καθαρισμού λόγω ασφαλείας.

  • Πέμπτη 26/10/2023 η παράταξη Γη και Ελευθερία διακόπτει με συγκέντρωση 10 ατόμων στην είσοδο του εργοταξίου τις εργασίες, ενώ παράλληλα κατατίθενται και ασφαλιστικά μέτρα.

Δεν γνωρίζω ποιος μπέρδεψε την ασφάλεια με τα ασφαλιστικά μέτρα… Τραγέλαφος? Ο απόλυτος Σουρεαλισμός? Η απόλυτη κατάλυση της Δημοκρατίας και του επιτελικού Κράτους από μία μειοψηφία? Τελικά υπάρχει Κράτος σε αυτό το βράχο από ασβεστόλιθο ή έχει αποσυντεθεί μετά από Επτά πολέμους, τέσσερις εμφύλιους και επτά πτωχεύσεις όπως πολύ ορθά καταγράφει ο Ιστορικός Γεώργιος Δερτιλής στο ομώνυμο βιβλίο του?

Η απάντηση εκτός από δική σας, θα έπρεπε να είναι και του εισαγγελέα υπηρεσίας. Αλλά ξέχασα, εδώ είναι Βαλκάνια...

Ο Πέτρος Σαντ είναι ενεργός πολίτης

M.Eng Rural & Surveyor Engineer N.T.U.A.

MBA, PM IPMA®-C