iselida.gr - Ειδήσεις για την πρώτη σελίδα

Και κάπου εκεί ανθρώπους να περπατούν και να απολαμβάνουν την απογευματινή βόλτα τους. Κι όμως κάπως έτσι συνέβαινε ακόμη και σε έναν από τους πιο πολυσύχναστους δρόμους της Αθήνας ο οποίος κάποτε ήταν χωματόδρομος.

Ένας χωματόδρομος που αποτελούσε τον δρόμο που επέλεγαν πολλοί για να έχουν τα εξοχικά τους αλλά και για να περπατήσουν κάνοντας τη βόλτα τους, ιδιαίτερα για τους καλοκαιρινούς μήνες. Η εικόνα που βλέπουμε από το 1900 περίπου δεν θυμίζει σε τίποτα τη σημερινή εποχή και το πόση κίνηση και κτήρια έχει ο δρόμος. Ο λόγος για την την οδό Πατησίων. Έναν δρόμο τότε… επαρχιακό που θα συναντούσες άμαξες. Ήταν επίσης η περίοδος που περνούσε από εκεί ο ιπποσιδηρόδρομος.

Στην παραπάνω εικόνα, λοιπόν, βλέπουμε την οδό Πατησίων του 1900. Μπορείς να παρατηρήσεις ότι ο δρόμος είναι φαρδύς και με χώμα. Και τα σπίτια και τα κτήρια, φυσικά, πολύ λίγα σε σχέση με σήμερα. Περπατώντας κατά μήκος του δρόμου δε θα δεις συχνά κτίσματα αλλά κάποιες εκτάσεις μόνο. Η Πατησίων ήταν ένας ήσυχος δρόμος παρά το γεγονός ότι ήταν μια βασική οδική αρτηρία. Αποτέλεσε τον βασικό οδικό άξονα ο οποίος συνέδεε το κέντρο της Αθήνας με τα προάστια, την εξοχή ας πούμε. Εκεί όπου πολλοί ευκατάστατοι Αθηναίοι είχαν τα εξοχικά τους σπίτια.

Ο φαρδύς και ήρεμος αυτός δρόμος ήταν ο αγαπημένος των κατοίκων της περιοχής αλλά και επισκεπτών από πιο μακριά για περίπατο. και όχι τυχαία, βέβαια. Ακόμη και η θέα που προσέφερε εξηγεί το γιατί. Από την οδό Πατησίων μπορούσες τότε να δεις ακόμη και την Πάρνηθα και φυσικά την Ακρόπολη. Πολλά από τα λίγα κτήρια που υπήρχαν ήταν μεγαλοπρεπή και επιβλητικά. Δυστυχώς δεν υπάρχουν όλα σήμερα. Στη θέση τους έχουν χτιστεί πολυκατοικίες και σύγχρονα κτίσματα που δε θυμίζουν σε τίποτα τον περασμένο αιώνα.

Η οδός Πατησίων είναι μόνο ένα από τα σημεία που πλέον είναι αγνώριστα στην περιοχή της Αθήνας αλλά και γενικά της ευρύτερης περιοχής της Αττικής. Πρόσφατα γράψαμε για ακόμη έναν δρόμο που έχει αλλάξει πολύ σε σχέση ακόμη και με μισό αιώνα πριν. Ο λόγος για την Ερμού. Ή αλλιώς τον Μεγάλο Δρόμο όπως συνήθιζαν να τον αποκαλούν. Όχι μόνο δρόμοι αλλά και ολόκληρες περιοχές έχουν αλλάξει όψη ακόμη και όνομα.

Παλιά τα Πατήσια τα αποκαλούσαν «Παραδείσια» λόγω των ωραίων κήπων με τους πολλούς κυπαρισσώνες. Νερά, πράσινο, ξακουστή παραγωγή ντομάτας στα αμέτρητα περιβόλια -αργότερα και πατάτας∙ ιδεώδης τόπος να μένει κανείς. Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ ήταν και η έδρα του Σουλτάνου, του πολυχρονεμένου Πατισάχ, στις λίγες του επισκέψεις στην Αθήνα. Πες-πες οι πρόγονοί μας το «στου Πατισάχ», τους έφυγε κάποια στιγμή το «χ» και έμεινε παραφθαρμένο, όπως τόσες ονομασίες εκείνη την εποχή, το «Πατήσια».

Σε αντίθεση με τα παραδείσια Πατήσια, η οδός που οδηγούσε σ’αυτά, η συνέχεια της οδού του Αιόλου, η Πατησίων, δεν παρουσίαζε και κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Δεν έπαυε όμως να είναι αγαπημένος, κυριακάτικος κυρίως, προορισμός για τους εποχούμενους τυχερούς των Οθωνικών χρόνων. Ο περιηγητής Edmont About, που τόσα κείμενα μας άφησε για την Αθήνα του 1854, γράφει:

«Όταν έχεις διασχίσει όλη την οδόν Αιόλου έχοντας πίσω σου την Ακρόπολη και τους Αέρηδες, βλέπεις μπροστά σου έναν σκονισμένο δρόμο μήκους ενός χιλιομέτρου, που καταλήγει σε ένα μικρό χωριό. Αυτό το χωριό ήταν στην Τουρκοκρατία η έδρα του πασά. Το όνομα πασάς ή πατισάχ τού έχει μείνει, κάπως παρεφθαρμένο είναι αλήθεια. Οι Αθηναίοι το ονομάζουν Πατήσια. Ο δρόμος των Πατησίων είναι ο αθηναϊκός ιππόδρομος. 

»Αν έλεγα ότι είναι ένας τόπος ψυχαγωγίας, θα έλεγα ψέματα… Ο δρόμος είναι κακοσυντηρημένος και άσχημα θα κρατούσε τη θέση του ανάμεσα στους δικούς μας κοινοτικούς δρόμους. Τα δέντρα με τα οποία επεχείρησαν να τον πλαισιώσουν ξεράθηκαν ή ξεραίνονται. Οι τέσσερες ή πέντε ταβέρνες που υψώνονται δεξιά και αριστερά, δεν είναι Παρθενώνες. Τα κριθαροχώραφα ή οι ακαλλιέργητες εκτάσεις που περνά ο δρόμος δεν κάνουν έναν επίγειο παράδεισο. 
»Ωστόσο οι περιπατητές που μαζεύονται σ’ αυτό το δρόμο μπορούν να βλέπουν, όταν το επιτρέπει η σκόνη, ένα από τα ωραία πανοράματα του κόσμου. Έχουν μπροστά τους την Πάρνηθα, κομμένη από μια χαίνουσα χαράδρα. Πίσω τους η Αθήνα και η Ακρόπολη. Δεξιά ο Λυκαβηττός. Αριστερά η θάλασσα, τα νησιά και τα βουνά του Μοριά. 

»Ο κομψός κόσμος της Αθήνας έχει για κυριότερη ψυχαγωγία του, χειμώνα-καλοκαίρι, τον περίπατο στην οδό Πατησίων. Φθάνουν εκεί με τα πόδια, με αμάξι και κυρίως με άλογο. Κάθε Έλληνας που βρίσκει να δανεισθεί τριακόσιες δραχμές, βιάζεται να αγοράσει ένα άλογο. Κάθε Έλληνας που έχει τρεις δραχμές τις διαθέτει νοικιάζοντας ένα άλογο».

Στην Πατησίων, κοντά στο σημερινό Πολυτεχνείο, λειτουργούσε από το 1839 το δεύτερο στέκι των Βαυαρών που ζούσαν στην Αθήνα: το «Pausilypum» («Παυσίλυπο»). Η μπυραρία αυτή εξυπηρετούσε κυρίως Βαυαρούς στρατιώτες και κινούνταν πάντα στη σκιά του «Πράσινου δένδρου»∙ ένα είδος στρατιωτικής λέσχης στη περιοχή του Κεραμεικού.

Έτσι ή περίπου έτσι, έμειναν τα «Πατήσια» και ο δρόμος που οδηγούσε σ’ αυτά.

κείμενο paliaathina