iselida.gr - Ειδήσεις για την πρώτη σελίδα

Τετάρτη - 01 Μαΐου 2024

Η καλλιέργεια
της ακρόασης
στους μαθητές


Του ΣΤΑΘΗ ΡΙΜΠΑ - π. εκπαιδευτικού

Είναι γεγονός ότι σήμερα δεν λειτουργεί η ενεργητική ακρόαση όσο χρειάζεται για να έχει αγαθά αποτελέσματα, δηλαδή ν α παράγεται έργο δημιουργικό και η επικοινωνία να είναι Κοινωνικοποίηση . Όταν μιλάμε για ακρόαση εννοούμε ότι υπάρχει πομπός-- δέκτης. Ο πομπός θα απευθύνεται σε ένα δέκτη , άτομο-πρόσωπα , το οποίο θα σέβεται και θα το εκτιμά δεόντως και ισότιμα .Επίσης ο δέκτης θα σέβεται και θα ακροάται ενεργητικά τον πομπό για να κατανοεί και κρίνει τα λεγόμενα αλλά και τα υπονοούμενα ,λεκτικά και μη .

Τι συμβαίνει σήμερα στην ελληνική κοινωνία; Αντίθετα με τον χθεσινό , τον σημερινό άνθρωπο καταδιώκει και αλλοτριώνει το καθημερινό , το υλικό , το μηδαμινό και το περιττό . Γεμάτος άγχος τρέχει—τρέχει και δε φτάνει ενώ ‘’ενός εστί χρεία’’[ Στάθη Ριμπά ‘’αγωγή εις ακρόασιν περ. Ελληνοχριστιανική Αγωγή ] . Υπάρχει σύγκρουση πομπού και δέκτη . Κανείς δεν ακούει και γι αυτό υπάρχει δυσλειτουργία που δημιουργεί συναισθήματα θυμού ,οργής ,μοναξιάς , ματαίωσης που δυσχεραίνουν την κατανόηση και επικοινωνία και προκαλεί συναισθηματική κώφωση . Ο κάθε πομπός-- ομιλητής , ακολουθεί τον τρόπο του debate , που αποβλέπει στο να εκθέτει τις απόψεις του , ομιλώντας ακατάσχετα χωρίς δημοκρατικό διάλογο , με σκοπό να πείσει τους άλλους για την ορθότητα των απόψεών του , αλλά και όταν δεν μιλάει , στην πραγματικότητα ετοιμάζεται για το τι θα πεί , χωρίς να ακούει τον άλλο , διακόπτει to συνομιλητή ή τους ακροατές του χωρίς και αυτοί να τον αφήσουν να τελειώσει τη φράση του .Ο λάλος ομιλητής κατέχεται από φόβο μήπως αν δεν μιλάει συνέχεια θα χάσει την ταυτότητά του ή θα ηττηθεί , δεν έχει δεκτικότητα την οποία θεωρεί αδυναμία , δεν θέλει αλλαγές , συγχέει το ακούω με το υπακούω . Η ενεργός ακρόαση χωρίς διακοπές σε μια συζήτηση απαιτεί δύναμη , ψυχισμό , είναι δεξιότητες πειθούς , διαπραγμάτευσης , ισχυρό εργαλείο , που πρώτα ακούμε και μετά μιλάμε , και ο λάλος έχει εύθραυστο ψυχισμό και δεν μπορεί να κάνει διάλογο . Η επικοινωνία θέλει διάλογο , συζήτηση ,σεβασμό ,δικαιοσύνη ή «εποικοδομητική αντιγνωμία ‘‘. Κατά την εποικοδομητική αντιγνωμία το ζητούμενο είναι , η μέσα από διαπραγματεύσεις ανταλλαγή επιχειρημάτων ,σύνθεση απόψεων και εύρεση ενός κοινού τόπου .Έτσι, με τον τρόπο αυτό ενισχύεται η ενεργητική ακρόαση και οι μαθητές συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση θέσεων , κανόνων ,αξιών .Η φωνή του ατόμου ακούεται ισότιμα ,δημοκρατικά και συμβάλλει στη διαμόρφωση θετικής κοινωνικής ταυτότητας με κίνητρο τη δέσμευση για επίτευξη σκοπών και στόχων διαβούλευσης της ομάδας… .Η διαβούλευση στην εποικοδομητική αντιγνωμία— , μέσα στα δημοκρατικά πλαίσια αιτιολογημένης συζήτησης αυξάνει τις διανοητικές ,ηθικές και πνευματικές διεργασίες για έλεγχο ,αυτοκριτική…. κάνοντας καλύτερους πολίτες και άτομα , αλλά και προσδίδει δικαιοσύνη ή αποκατάσταση της δικαιοσύνης , όπου θύτης και θύμα και κοινότητα καταλήγουν να συνδιαμορφώσουν ένα πλαίσιο συνεργασίας και κοινού σκοπού , κριτικά και υπεύθυνα . Πριν από το Β.Π.Π. όπου δεν είχε αναπτυχθεί η τεχνολογία τόσο , η επικοινωνία των ανθρώπων ήταν άμεση , λεκτική ή μη , στην οικογένεια στα κοινά γεύματα και τα δείπνα ,στα καφενεία στις βεγγέρες στις εορταστικές εκδηλώσεις και τα πανηγύρια . Η Ιστορία μας πληροφορεί ότι μεγάλοι άνδρες του Χριστιανισμού προτού αρχίσουν την ενεργό δημόσια δράση τους αποσύρθηκαν μακράν του κόσμου και με τη μελέτη ,το ‘’ένδον σκάπτε΄΄ την περισυλλογή και την συνομιλία , με τη φύση και το Θεό ασκήθηκαν και προετοιμάστηκαν γι’αυτό που έβαλαν σκοπό της ζωής τους π.χ. Χριστός , Παύλος , και άλλοι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας . Λέγεται ότι όποιος γνώρισε τα ελαττώματά του ,χαλιναγώγησε τη γλώσσα του , ενώ ο πολύλογος δεν εγνώρισε ακόμη ,,όπως πρέπει τον εαυτό του . Ο φίλος της σιωπής προσεγγίζει τη φύση και το Θεό και συνομιλώντας μυστικά μαζί του φωτίζεται απ’Αυτόν . Η σιωπή του Κ.Η.Ι. Χριστού δημιούργησε στον Πιλάτο με την άγια σιωπή Του σεβασμό . Η ηρεμία και σιωπή ενός καταργεί τη κενόδοξη καυχησιολογία του άλλου . Ο Σπύρος Ράλλης[Πειρεάς1997 σ. 16 ] αναφερόμενος ‘’στο Μέγας είσαι Κύριε και θαυμαστά τα έργα Σου , γράφει ‘’στην εξοχή η ματιά μου χαίρεται τους όμορφους συνδυασμούς . Τις πλούσιες αποχρώσε ις των λουλουδιών…παίρνω στο χέρι μου τη ρίγανη και απολαμβάνω το μοναδικό της άρωμα και αναφωνώ ‘’ως εμεγαλύνθη τα έργα Σου Κύριε..’’ Ο Δωρόθεος Πριγκηποννήσων σε ένα επικήδειο ανέφερε ‘’Μέσα στη σιωπή ομιλεί ο Θεός ψάλλει , η αιωνιότητα ομιλεί . Σιωπή . Ας ακούσωμε την άγια σιωπή . Ηγούμενος Α. Όρους αναφέρει ‘’η φύσης είναι ο σιωπών άμβων , η λάλος σιωπή . Πώς εμείς οι λα’ι’κοί θα κατορθώσουμε να αποκτήσουμε εθισμό εις ακρόασιν ; ΟΙ προγονοί μας έλεγαν ‘’το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν ‘’και “το σιγάν κρείττον του λαλείν’’. Ερμηνεύονας τα παραπάνω εννοούμε , άνθρωπέ μου εάν δεν έχεις κάτι ουσιώδες και σημαντικό να πεις καλύτερα να σιωπάς , ή όταν έχεις κάτι πέστο με λίγα λόγια .Σεβάσου τον άλλον και με ευγένεια πρόσεξέ τον , άκουσέ τον , αντίκρουσέ τον,αν θέλεις , αλλά αναγνώρισέ του το δικαίωμα να έχει διαφορετική γνώμη ,έχε την αρχοντιά να αναγνωρίσεις ότι αυτός μπορεί να έχει δίκαιο και συ άδικο . [Γιανναράς ] Για να φτάσουμε όμως στο σημείο αυτό να αναγνωρίζουμε και παραδεχόμαστε τη γνώμη του άλλου ,χρειάζεται συστηματική και μεθοδική αγωγή .Αγωγή στην οικογένεια και το σχολείο .Οι γονείς με λόγια και έργα , με το παράδειγμά τους ας εθίζουν τα παιδιά τους να ακούνε τους άλλους , όπως και οι γονείς να σέβονται και να ακούνε τα παιδιά τους . Ας τα παροτρύνουν να μιλάνε και να ακούνε με προσοχή ,χωρίς να διακόπτουν είτε αυτοί ή οι άλλοι είναι μικρότεροι ή συνομήλικοι ή μεγαλύτεροι .Ας διδαχτούν ότι οι καλοί συζητητές εκτός από γνώσεις και ευφράδεια που πρέπει να έχουν οφείλουν να είναι και καλοί ακροατές . Ο Κούρκουλας στο ‘’άγγελμα της ημέρας’ 20/7/98 αναφέρε, ‘’το να μάθει κανείς να εκφράζεται σε πολλές γλώσσες είναι κατόρθωμα,το να μάθει να ακούει είναι θρίαμβος’’. Να θυμόμαστε ‘’καιρός παντί πράγματι’’[Εκκλησιαστής, γ 1 ] και ας ακούμε προσεκτικά τους άλλους όταν μιλούν . Ας μιλούμε όταν μας ερωτούν , ή όταν έχουμε κάτι σημαντικό να πούμε .[Στάθης Ριμπάς ο.π. ] .

Οι εκπαιδευτικοί να οργανώνουν σεμινάρια καλλιέργειας της δημοκρατικής συζήτησης με τους γονείς και να καθοδηγούν τους μαθητές πως θα συζητούν με ευγένεια ,θα σέβονται τον συνομιλητή, θα ακροώνται με προσοχή τα λεγόμενα ,θα υποβάλλουν ερωτήσεις , σε όλη την τάξη , αλλά θα ρωτούν ένα για να μη διασαλεύεται η τάξη . Θα διακρίνουν τις κλειστές από τις ανοιχτές ερωτήσεις, θα διατυπώνουν απορίες και γενικά θα είναι ενεργοί ακροατές .Οι εκπαιδευτικοί θα φέρνουν τους μαθητές σε επαφή με ποικίλα κοινωνικά θέματα ,όπως : ανεργία ,φτώχια κ.τ. λ. και θα τoυς ενθαρρύνουν για παραγωγή ιδεών ,να αναπτύσσουν τη φαντασία , τη δικαιοσύνη ,να απαλλαγούν από προκαταλήψεις ,προλήψεις , και να διατυπώνουν πλαίσια συμμετοχής και συνεργασίας ,ομάδες εργασίας , να συντάσσουν με όλους τους μαθητές κανονισμό της τάξεως με κανόνες θετικούς ,ενώ θα αποφεύγουν τους αρνητικούς κανόνες και όλη η τάξη θα έχει μηδενική ανοχή στη βία . Οι χριστιανοί ας θυμόμαστε το,’’καιρός διδασκλίας κα ι καιρός ακροάσεως ,[κλίμαξ κστ, 59 ] . Η συστηματική εκπαίδευση και’’ αγωγή εις ακρόασιν ‘’των σημερινών μαθητών θα βελτίωση αφ’ενός την αγωγή εις ακρόασιν και θα συμβάλλει να μειωθούν , αν μη εξαλειφθούν , τα αήθη φαινόμενα του τρόπου συζητήσεων από τους συνδικαλιστές ,τα κόμματα και τα τοιαύτα . Ο εθισμός των μικρών μαθητών να ακροώνται κλασσική μουσική χαμηλόφωνα , συμβάλλει αρκετά στην ήρεμη παρακολούθηση και επεξεργασία διαφόρων θεμάτων , και βεβαίως στην καλλιέργεια και ανάπτυξη του διαλόγου και της συζήτησης .