iselida.gr - Ειδήσεις για την πρώτη σελίδα

Σάββατο - 04 Μαΐου 2024

Ρολάν Μπαρτ
Ο ''μουσουργός''
των λέξεων του έρωτα


Ο Γάλλος θεωρητικός Ρολάν Μπαρτ, ένας από τους πιο σημαντικούς διανοούμενους του 20ου αιώνα, άφησε ως σπουδαία κληρονομιά ένα υπέροχο βιβλίο, Τα Αποσπάσματα Ερωτικού Λόγου, στο οποίο κάνει ''φύλλο και φτερό'' όλα τα στάδια της γλώσσας του έρωτα, τα συναισθήματα, την απογοήτευση, τον πόθο, την απόρριψη, το δράμα του ερωτευμένου, το άπιαστο του ποθητού προσώπου.

Η αξιολόγηση του έργου του σήμερα του επιδικάζει μια ξεχωριστή θέση στους χώρους της κοινωνιολογικής κριτικής, της σημειολογίας, του Λόγου. 

Ο ίδιος έγραψε για το βιβλίο: "Η αναγκαιότητα του παρόντος βιβλίου βασίζεται στην ακόλουθη εκτίμηση: ο ερωτικός λόγος χαρακτηρίζεται σήμερα από μιαν άκρα μοναξιά. Το λόγο αυτό τον μιλούν χιλιάδες υποκείμενα (ποιος ξέρει, άραγε;), αλλά δεν τον στηρίζει κανείς. Τον έχουν εγκαταλείψει πλήρως οι περιρρέουσες γλώσσες, οι οποίες ή τον αγνοούν, ή τον υποτιμούν, ή τον χλευάζουν. Έτσι, ο λόγος αυτός βρίσκεται αποκομμένος, όχι μόνο από την εξουσία, αλλά και από τους μηχανισμούς της (επιστήμες, γνώσεις, τέχνες). Όταν ένας λόγος παρεκκλίνει κατ' αυτό τον τρόπο, συρόμενος από την ίδια του τη δύναμη, προς την κατεύθυνση του ανεπίκαιρου, και φέρεται εκτός πάσης αγελαιότητος, δεν έχει άλλη επιλογή: πρέπει να αποβεί ο τόπος, ο ισχνότατος έστω, μιας κατάφασης. Η κατάφαση αυτή είναι, εν ολίγοις, το θέμα του βιβλίου που εγκαινιάζεται εδώ".

Διαβάστε μερικά υπέροχα αποσπάσματα:

- Γιά πολύ καιρό μετά από τόν κατευνασμό τής ερωτικής σχέσης, διατηρώ τή συνήθεια νά παραισθάνομαι τό πλάσμα πού αγάπησα: μερικές φορές νιώθω καί πάλι άγχος γιά ένα τηλεφώνημα πού καθυστερεί καί, σέ κάθε απρόσκλητο τηλεφωνικό συνομιλητή, νομίζω πώς αναγνωρίζω τή φωνή που αγαπούσα: είμαι ένας ακρωτηριασμένος πού εξακολουθεί νά τού πονά τό κομμένο του πόδι.

- «Είμαι ερωτευμένος;» -Ναί, αφού περιμένω». Ο άλλος δέν περιμένει ποτέ. Μερικές φορές θέλω νά υποδυθώ αυτόν πού δέν περιμένει· επιχειρώ νά απασχοληθώ κάπου αλλού, νά φτάσω καθυστερημένος. Μά στό παιχνίδι αυτό βγαίνω μονίμως χαμένος. Ό,τι κι άν κάνω, στό τέλος αποδείχνομαι καί πάλι αναπασχόλητος, συνεπής στο ραντεβού –και μάλιστα πρίν από την καθορισμένη ώρα. Η μοιραία ταυτότητα του ερωτευμένου δέν είναι άλλη απ’ αυτήν: είμαι αυτός που περιμένει.

- Κι όλα αυτά τα "σ' αγαπώ" "κι εγώ" που ειπώθηκαν ή δεν ειπώθηκαν, που υπονοήθηκαν ή όχι, που απαξιώθηκαν ή όχι, που έμειναν μετέωρα σε μισάνοιχτα χείλη πόσο φροντίσαμε να τα "ερμηνεύσουμε", να δούμε μέσα μας πόσα πραγματικά σημαίνουν, τι μας γεννούν και τι μας "κλέβουν"; Κι η θανατηφόρα "εκλογίκευσή" τους, πού τελικώς μας οδήγησε; Μέχρι το θάνατό μου θ' αναρωτιέμαι και θα σκάβω.

 

Ρολάν Μπαρτ, «Αποσπάσματα του ερωτικού λόγου», εκδ. Κέδρος, Αθήνα, 1977